Bivša premijerka Republike Slovenije Alenka Bratušek stigla je u službenu posjetu Sarajevu, a tokom boravka u glavnom gradu BiH govorila je za portal Klix.ba o aktuelnoj situaciji u Evropskoj uniji i odnosima sa našom državom.

Bratušek je istakla da se slovenska politika nije bitno mijenjala prema BiH jer je u interesu Ljubljane da BiH što prije postane članica EU. Također je komentarisala čuveni “non-paper” te izrazila razumijevanje jer građani polako gube nadu u EU jer proces proširenja traje predugo uz lažna obećanja.

Bili ste premijerka Slovenije prije osam godina. Koliko se odnos Ljubljane promijenio od tada do danas prema Bosni i Hercegovini, odnosno koliko je Vlada Janeza Janše bolja ili lošija prema Sarajevu, uzimajući i u obzir njegovo partnerstvo ili prijateljstvo s Miloradom Dodikom?

Zapravo, nema velikih promjena. Kao što sam se ja kao predsjednica Vlade Republike Slovenije zalagala za maksimalnu pomoć BiH u okviru Evropske unije, tako se i prije mene i iza mene slovenačka politika u tom pogledu nije bitno promijenila. Možda samo intenzitet. Naime u velikom je interesu Slovenije da BiH dobije pomoć u svojim inspiracijama i nastojanjima da postane članica EU i da kod kuće implementira sve demokratske standarde i liberalno-demokratske vrijednosti na kojima je zasnovana razvijena Evropa. U ovom kontekstu, prijateljstvo ili partnerstvo Janeza Janše sa Miloradom Dodikom je irelevantno.

Kako komentarišete aferu “non-paper” koja je odjeknula Slovenijom, a posebno Bosnom i Hercegovinom? Smatrate li da takva ideja i spremnost zaista postoji u određenim evropskim krugovima i čeka pravi trenutak?

Mi evropski liberali smo prvi odmah reagovali kada je u javnost izašla informacija da pojedini političari u Evropi razmišljaju o promjeni postojećih granica na Zapadnom Balkanu. Sjetite se i odjeka međunarodne konferencije Mreže liberalnih partija jugoistočne Evrope (LIBSEEN) kojoj je prisustvovao i vaš poslanik u Parlamentanroj skupštini BiH, Predrag Kojović (Naša stranka).

Naše neslaganje i odbijanje takve politike napisane u “non-paperu” bilo je brzo i efikasno. Službena EU je također popratila naše pozive da se takvo razmišljanje suzbije odma na početku. Nažalost, među mogućim autorima ovog (za sve nas) katastrofalnog non-papera pominje se i slovenački premijer Janez Janša. Kao Slovenka, žalim zbog toga jer ne razumijem da neko danas razmišlja o promjeni granica na Zapadnom Balkanu i time ozbiljno rizikuje mir i stabilnost u regionu. Pogledajte kuda je dovelo takvo Putinovo ludo razmišljanje o Ukrajini, a kamoli brutalni krvavi rat koji se vodio ovdje u BiH devedesetih.

Da li je EU zakazala u sankcijama prema Miloradu Dodiku odnosno vladajućem režimu u RS-u?

Vi sami znate ko je unutar EU blokirao takvu odluku. Evropska Unija nije zakazala. Velika većina država članica, Evropska Komisija i velika većina u Evropskom vijeću su bili naklonjeni sankcijama, ali pravilo suglasnosti kod odlučivanja koja vlada u institucijama EU nije bilo postignuto.

Koliko je EU odnosno evropska ideja obesmišljena mađarskim ultimatumima i blokadama, konkretno i na primjeru sankcija prema Dodiku?

Po mom mišljenju, EU i evropska ideja nije besmislena i tvrdim da je ipak bolja od svih ostalih mogućih integracijskih opcija koje evropske zemlje imaju na raspolaganju. Istina je da se u posljednje vrijeme suočavamo s raznim ultimatumima i blokadama odlučivanja unutar EU. I istina je da u puno slučajeva u tome sudjeluje Mađarska. Ali ona nije jedina. I o tome ćemo se morati unutar EU dogovoriti i pronaći rješenje koje će dati pravno i političko korektan odgovor na ovakve apsurdne situacije u kojoj su, zbog jedne ili dvije države članice i njihovih sebičnih kalkulativnih stavova, sve ostale zemlje taoci takve politike.

Mogu li se građani Bosne i Hercegovine nadati bržem putu ka članstvu u Evropskoj uniji ili eurozvaničnici zapravo daju samo lažnu nadu?

Vjerujem da je sada najbolje vrijeme za ubrzanje članstva u EU za države Zapadng Balkana. Nažalost, u Ukrajini je moralo da dođe do brutalnog rata da bi neke evropske adrese shvatile potrebu da se ubrza i pojača pomoć zemljama na njihovom putu ka EU, čime bi se osigurao mir i stabilnost koji inače vladaju unutar EU. Za mene, kao nekoga ko je istinski i iskreno posvećen ideji ujedinjene Evrope, Evrope svih evropskih zemalja, a ne samo kluba izabranih – teško je gledati da se nekim zemljama kandidatkama daju lažna obećanja i lažne nade.

Pogledajte Sjevernu Makedoniju. Odrekli su se imena svoje zemlje, složili se sa novom metodologijom Evropske komisije oko članstva i ponovo “zapeli” sa Bugarskom oko jezika… Oni su i dalje u 2004. godini, kada su, ne po svojoj krivnji, zaglibili u pregovorima sa EU. Makedonci su ispunili sva svoja obećanja, a mi u EU svoja nismo. I to nije dobro i to ubija nadu ljudi. Posebno mladih ljudi koji ne razumiju zašto se neki tretiraju kao prvorazredni članovi evropske porodice, a neki kao drugorazredni.

Da li EU mora intenzivirati proširenje nakon situacije u Ukrajini? BiH se, između ostalog, spominje kao zemlja koja je u velikoj opasnosti od malignog ruskog utjecaja?

Evropska unija pomno pazi na, kako kažete, maligni ruski uticaj u ovoj regiji. Evropa si ne može i ne smije priuštiti još jednu krizu koju bi mogle izazvati sile čiji su interesi da destabilizuju bilo koji dio Evrope a naročito Zapadni Balkan.

Koje je Vaše mišljenje, kao bivše premijerke zemlje članice EU, šta je potrebno da i BiH krene ubrzanim koracima naprijed? Da li je to velika promjena na izborima, kvalitetniji rad pravosuđa u borbi protiv korupcije ili jači angažman međunarodne zajednice koja je, budimo iskreno, kreirala dejtonsku luđačku košulju?

Uz sve već rečeno sa moje strane, potrebno je istaknuti i želju i motivaciju svih vas u BiH da postanete punopravna članica EU. Bez ove želje nema smisla. Potrebne su što hitnije akcije za pristup BiH Evropskoj uniji. Jednu od njih je predložila Naša stranka sa usvajanjem Zakona o sukobu interesa, Zakon o javnim nabavkama i Zakon o VSTV-u iz liste 14 prioriteta na putu BiH prema EU. Naši liberalni prijatelji sa ostalim proevropskim snagama u BiH svjesni su svoje odgovornosti u ovom historijskom trenutku i za svijet, i za Evropu, ali posebno za Bosnu i Hercegovinu.

Potrebno je voditi politiku koja BiH vodi u mir, u sigurnost, u ekonomski i politički napredak. A to u ovom trenutku nudi jedino Evropska unija.